آموزش عیب یابی خودرو قسمت دوم

آموزش تعمیر بلوک ترمز ABS در مشهد

اموزش تعمیر سیستم های الکترونیکی خودرو در مشهد

آموزش تعمیر کامپیوتر خودرو (ایسیو، ECU) در مشهد 

درصورت نیاز به مشاوره با مهندس حجتی تماس حاصل فرمایید 09155664454

آموزش عیب یابی خودرو مرحله به مرحله 

عيب يابي صحيح و منطقي به عنوان اولين مرحله كاري در امداد رساني از اهميت فراواني برخوردار است.

و به تعمیرکاران محترم كمك مي كند تا رفع ايراد را در كمترين زمان و با كمترين هزينه به نحو مطلوب به انجام رسانند

عملگرها در خودرو

عملگرها قطعاتي هستند كه به دستور ECU وظايف مربوط به خود را انجام داده تا بهترين عملكرد براي خودرو حاصل شود. البته دستورات ECU با توجه به برنامه ريزي و اطلاعات دريافتي از سنسور ها داده مي شود. در واقع در سيستم خودروهاي انژكتوري سنسورها به عنوان خبردهنده و ECU به عنوان فرمانده و عملگرها به عنوان فرمانبر مي باشند. در ادامه به بررسي برخي از عملگرهاي مربوط به موتور خودرو خواهيم پرداخت.

رله دوبل خودرو :

رله قطعه اي است كه مي توان به وسيله آن و با استفاده از يك دستور الكتريكي با شدت جريان كم، مدار برقي با شدت جريان زياد را قطع و وصل نمود. بنابراين از رله ها بعنوان واسطه اي بين ECU و عملگرها در خودرو استفاده هاي فراواني شده است تا ECU بتواند بدون تحمل شدت جريان بيش از حد مدارات الكتريكي برخي از عملگرها كه با شدت جريان زياد كار مي كنند را قطع وصل نمايد . رله دوبل تشكيل شده است از دو رله كه معمولا در كنار هم قرار گرفته اند و به دستور ECU پس از باز كردن سوييچ وظيفه برق رساني به اجزاء موتور مانند پمپ بنزين و انژكتورها و كوئل ها و ECU و … را به عهده دارد و بدين ترتيب موتور آماده روشن شدن خواهد شد .

در صورت خرابي اين قطعه و يا عدم عملكرد آن چراغ چك در بعضي از خودرو ها در حالت سوييچ باز روشن نمي شود و روي سوكت انژكتورها و كوئل ها برق نداريم و در نتيجه پاشش انژكتورها و جرقه سرشمع ها و همچنين عملكرد پمپ بنزين صورت نمي گيرد و موتور روشن نخواهد شد .

پمپ بنزين خودرو :

وظيفه ارسال بنزين با فشار مناسب از باك بنزين به موتور را به عهده دارد اين عمليات به دستور ECU و توسط رله دوبل انجام مي پذيرد با باز كردن سوييچ پمپ بنزين شروع به فعاليت نموده ولي اگر پس از باز كردن سوييچ استارت زده نشود پس از حدود تا 3 5 ثانيه برق پمپ بنزين به دستور ECU قطع مي شود تا در صورت باز ماندن سوييچ پمپ بنزين بي دليل كار نكند و به محض استارت زدن دوباره برق پمپ بنزين ارسال خواهد شد . در صورت خرابي پمپ بنزين موتور خاموش كرده و يا فشار بنزين كم شده و موتور بد كار مي كند و يا گاز نمي خورد.

انژكتورهای بنزين و گاز :

نوعي شير برقي با عملكرد بسيار سريع و تحت فشار بالا مي باشد كه به دستور ECU وظيفهپاشش سوخت را به داخل منيفولد هوا به عهده دارد. در ساختار انژكتورها از يك بوبين و هسته آهني بوبين و يك فنر استفاده شده است كه دو سر سيم پيچ آن به وسيله يك سوكت دو پايه از يك طرف برق مثبت رله دوبل و از طرف ديگر پالس منفي ECU را دريافت مي كنند

و بدين ترتيب هسته آهني بوبين آن تحت تاثير ميدان مغناطيسي بوبين عقب كشيده شده و بنزين كه تحت فشار پمپ تا پشت انژكتورها ارسال شده است به داخل منيفولد هوا پاشش مي كند و با قطع پالس منفي ECU ن يروي فنر هسته بوبين را سر جاي خود بر مي گرداند و پاشش قطع خواهد شد اين عمليات مرتبا و با سرعت بسيار بالا براي هر سيلندر در قبل از مرحله تنفس (مكش) تكرار خواهد شد.

در اولين توليدات خودروهاي انژكتوري هر 4 انژكتور به صورت هم زمان پاشش مي كردند (marelli Magneti (و بعد از آن پاشش انژكتور ها به صورت نيمه ترتيبي يا 2 به 2 انجام مي گرفت (S2000 ( و در حال حاضر در اكثر خودرو ها پاشش انژكتور ها به صورت ترتيبي و تك به تك انجام مي پذيرد.

و در نتيجه مصرف سوخت و آلودگي هوا در اين خودرو ها نسبت به قبل كاهش پيدا كرده است. خرابي انژكتورها معمولا به دو صورت قطع پاشش يا افزايش پاشش مشاهده مي شود.
در صورت قطع پاشش انژكتورها موتور تك كار مي كند و يا روشن نمي شود علت آن مي تواند نرسيدن برق يا پالس منفي به سيم پيچ انژكتور و يا قطعي در سيم پيچ انژكتور و يا گير مكانيكي هسته آهني بوبين انژكتور و يا كثيفي انژكتور و يا خرابي ECU و يا خرابي سنسور دور موتور باشد.

در صورت افزايش پاشش انژكتور ها موتور بد كار مي كند و دود سياه از اگزوز مشاهده خواهد شد و سر شمع ها دوده ايجاد خواهد شد ويا ممكن است موتور بعلت پاشش بيش از حد دچار خفگي شده و روشن نشود.

علت آن مي تواند افزايش زمان ارسال پالس منفي از طرف ECU باشد ( اين حالت بيشتر در اثر خرابي سنسور فشار و دماي هوا و يا خرابي سنسور اكسيژنها ويا خرابي سنسور دماي آب بوجود مي آيد.) ويا علت ديگر افزايش پاشش انژكتورها را مي توان دائمي شدن پالس منفي ECU دانست ( اين وضعيت مي تواند بعلت خرابي ECU يا اتصالي سيم كشي انژكتورها به بدنه اتفاق بيافتد ودر نهايت موجب گرم شدن بيش از حد سيم پيچ انژكتور وسوختن آن خواهد شد

كوئل دوبل :

اين عملگر به دستور ECU و با توجه به اطلاعات سنسور دور موتور وظيفه ايجاد جرقه بر روي شمع هاي موتور را به عهده دارد و تشكيل شده است از دو سيم پيچ اوليه و ثانويه كه مي توان با قطع و وصل جريان برق ولتاژ پايين درسيم پيچ اوليه جريان برقي با ولتاژ بالا را در سيم پيچ ثانويه ايجاد كرد .

براي تست اهمي كوئل بايد بين دوسر سيم پيچ هاي اوليه مقاومتي حدود 5.0 تا 5.1 اهم و بين دوسر سيم پيچ هاي ثانويه مقاومتي حدود35.7 كيلو اهم را داشته باشيم. اگر در هريك از آنها مقاومت بي نهايت را داشته باشيم يعني سيم پيچ مربوطه سوخته است.

در بعضي از خودروها براي اينكه جرقه سر شمع ها بهتر زده شود براي هر شمع يك كوئل جداگانه و بدون واسطه نصب شده است. البته اين نوع كوئل ها نيز بسته به اين كه مدار الكتريكي آنها به صورت سري يا موازي باشد به صورت جفت و يا به صورت تك به تك جرقه سر شمع ها را ايجاد خواهند كرد .

علت سوختن كوئل معمولا دائمي شدن پالس منفي ECU مي باشدكه باعث گرماي بيش از حد در سيم پيچ اوليه و قطع شدن آن مي شود و ممكن است در اين حالت تركيدن پوسته كوئل نيز مشاهده شود. علت ديگر سوختن كوئل را مي توان خرابي شمع ها يا مستهلك شدن آنها عنوان كرد كه در اين حالت بالارفتن مقاومت بين الكترودهاي شمع ها باعث سوختن كوئل مي شود .

استپرموتور خودرو :

استپرموتور يا موتور پله اي تشكيل شده است از تعدادي آهنرباي دائمي بعنوان روتور ( 40 عدد)و تعدادي سيم پيچ به عنوان استاتور ( 50 عدد) و يك سوپاپ مخروطي كه انتهاي شفت آن به روتور پيچ شده است و حركت دوراني روتور را به حركت رفت و برگشتي سوپاپ مخروطي تبديل مي كند اين عملگر به دستور ECU با دوراني بسيار دقيق در 200 گام باعث 8 ميليمتر حركت رفت و برگشتي در سوپاپ مخروطي مي شود (04.0 ميليمتر در هر گام) و از اين طريق مسير كنار گذري را كه براي هواي ورودي به موتور درنظر گرفته شده است با دقت بسيار بالائي باز و بست مي نمايد تا دور آرام موتور را در شرايط زير تنظيم نمايد.

1 – تنظيم مقدار هواي ورودي به موتور در دور آرام تا موتور در اين حالت بدون گاز دادن روشن بماند.
2 – ايجاد حالت ساسات در زمان سرد بودن موتور كه اين كار را ECU با افزايش هواي ورودي به موتور از طريق استپر موتور و همچنين افزايش پاشش انژكتورها انجام مي دهد.
3 – تنظيم دور آرام موتور در زماني كه موتور به نحوي زير بار قرار مي گيرد مانند زمان استفاده از كولر يا فرمان هيدروليك يا تجهيزات الكتريكي و …
4 – جلوگيري از بسته شدن سريع مسير هواي ورودي به موتور زماني كه راننده به طور ناگهاني پاي خود را از روي پدال گاز بر مي دارد.
در صورت خرابي استپر موتور اجراي هر يك از حالتهاي ذكر شده مي تواند با مشكل مواجه گردد و معمولا با اين ايراد مواجه هستيم كه موتور در دور آرام خاموش مي كند ويا موتور در محدوده دور موتور 1500 تا 2500 گاز اضافه مي خورد .

دريچه گاز برقي :

اين قطعه تركيبي از يك پتانسيومتر دوبل بعنوان سنسور و يك موتور الكتريكي بعنوان عملگر است كه علاوه بر انجام وظايف پتانسيومتر دريچه گاز و وظايف استپر موتور وظيفه باز و بست دريچه گاز را نيز بعهده دارد. ECU با توجه به اطلاعات سنسور پدال گاز و همچنين مقدار هواي مورد نياز جهت تامين دور آرام موتور دستورات لازم را به موتور الكتريكي دريچه گاز مي دهد تا پولكي دريچه گاز را به مقدار مناسب باز و بست نمايد. به اين ترتيب ECU همواره از ميزان گشودگي دريچه گاز با خبر بوده و آن را تحت كنترل دارد .

از دريچه گاز برقي معمولا در خودروهاي گيربكس اتومات و يا خودروهايي كه قابليت نصب سيستم كروز كنترل را دارند استفاده مي شود تا ECU بتواند كنترل هاي لازم را بر روي دريچه گاز داشته باشد .
خرابي هاي دريچه گاز برقي مي تواند باعث گاز نخوردن و يا گاز اضافه خوردن شود و يا ممكن است خرابي هايي مانند موارد ذكر شده براي خرابي استپر موتور نيز مشاهده گردد .

شير برقي كنيستر :

اين شير برقي از يك بوبين و يك هسته آهني تشكيل شده است كه از يك طرف از رله دوبل برق را دريافت كرده و از طرف ديگر ECU با ارسال منفي دستورات لازم جهت عملكرد آن در مواقعي كه موتور نياز به سوخت غني تري دارد (زمان سرد بودن موتور يا زماني كه موتور زير بار است) را صادر مي كند.

محل قرار گيري آن مابين مخزن كنيستر و منيفولد هوا مي باشد و وظيفه باز و بست اين مسير را به عهده دارد بدين ترتيب با باز شدن آن خلاء منيفولد هوا به مخزن كنيستر انتقال پيدا كرده و بخارات بنزيني كه در مخزن كنيستر جمع شده است را به داخل منيفولد هوا مي كشد.

در واقع با اين كار بخارات بنزيني كه در باك خودرو ايجاد مي شود بجاي اينكه به هواي آزاد راه پيدا كند و منجر به آلودگي هوا و خطرات و مضرات ناشي از آن شود در مخزني ذخيره شده و در مواقعي كه موتور نياز به سوخت غني تري دارد وارد موتور مي شود و علاوه بر افزايش توان موتور از هدر رفتن انرژي بخارات بنزين جلوگيري مي شود.

خرابي اين شير برقي معمولا به سه حالت ديده مي شود :

1- شير برقي بسته بماند:

در اين حالت خرابي شير برقي به دستور ECU عمل نكرده و مسير عبور بخارات بنزين را باز نمي كند در نتيجه بخارات بنزين جمع شده در مخزن كنيستر بدون استفاده باقي مانده و پس از مدتي كه مخزن كنيستر اشباع مي شود از قسمتي كه مخزن به هواي آزاد راه دارد به بيرون راه پيدا كرده و موجب احساس بوي بنزين از اطراف خودرو و آلودگي هوا شود. البته بوي بنزين در اماكن سر پوشيده مانند پاركينگ ها بيشتر احساس مي شود.

2 -شير برقي باز بماند:

در اين حالت خرابي شير برقي به دستور ECU عمل نكرده و مسير مخزن كنيستر به منيفولد هوا را نمي بندد در نتيجه مكش (خلاء) منيفولد از اين طريق به مخزن كنيستر و در نهايت به باك بنزين اعمال مي شود و منجر به بروز مشكلاتي مانند لهيدگي يا جمع شدن باك و يا انتقال بنزين از باك به مخزن كنيستر و بوجود آمدن نشتي بنزين از مخزن كنيستر شده و يا در بعضي مواقع بنزين به منيفولد هوا نيز راه پيداكرده و باعث مي شود بنزين بيش از نياز موتور به آن وارد شده و در نهايت موتور دچار خفگي شده و خاموش خواهد شد.

3 -شير برقي مرتبا باز وبسته شود:

اين حالت خرابي كه بيشتر نيز ديده شده است معمولا به علت مشكل در سيم پيچ شير برقي بوجود مي آيد و در مواقعي كه ECU به شير برقي دستور مي دهد كه مسير را باز كند بوبين شير برقي درست عمل نكرده و باعث مي شود كه شير برقي مرتبا باز و بست شود و صداي غير عادي باز و بست آن در داخل اتاق سرنشين شنيده مي شود.

گرمكن سنسور اكسيژن :

بازه حرارت ايجاد شده در اگزوز معمولا 300 تا 850 درجه سانتيگراد مي باشد و سنسور اكسيژن طوري طراحي و ساخته مي شود كه در اين دما بهترين عملكرد را داشته باشد در نتيجه اين سنسور در زماني كه موتور سرد است عملكرد مطلوبي نخواهد داشت بنابراين از يك المنت گرمكن جهت گرم كردن اين سنسور در زمان سرد بودن موتور استفاده شده است تا با استفاده از جريان برق در مدت زمان 20 تا 30 ثانيه سنسور اكسيژن را به دماي مناسب جهت عملكرد صحيح آن برساند .

المنت گرمكن سنسور اكسيژن از يك طرف با دريافت برق از رله دوبل و از طرف ديگر با دريافت منفي از طرف ECU اين وظيفه را به دستور ECU انجام خواهد داد.

يعني ECU با توجه به دماي موتور مدار الكتريكي گرمكن را قطع يا وصل مي نمايد . البته در بعضي از سنسور هاي اكسيژن از المت گرمكن از نوع مقاومت PTC استفاده شده است كه ديگر نيازي به ارتباط با ECU ندارد و با گرم شدن سنسور مقاومت آن افزايش پيدا كرده و در نتيجه جريان عبوري از آن كاهش مي يابد . خرابي گرمكن سنسور اكسيژن ممكن است به دو صورت اتفاق بيافتد و معمولا با خرابي آن چراغ چك نيز روشن مي گردد .

1- المنت گرمكن قطع شود كه در اين صورت در زمان سرد بودن موتور سنسور اكسيژن به دماي مطلوب نرسيده و تا زمان گرم شدن موتور عملكرد مناسبي نخواهد داشت در نتيجه بد كار كردن موتور در زمان سرد بودنش را مشاهده خواهيم كرد. همچنين در بعضي از خودرو ها در شروع حركت موتور خاموش
مي كند.

2 -اتصال كوتاه شدن المنت گرمكن كه باعث مي شود فيوز مربوط به آن بسوزد و در بعضي از خودروها كه فيوز گرمكن با قسمتهاي ديگري مانند ايموبلايزر
مشترك است خودرو پس از خاموش كردن ديگر روشن نشود. توسط اهم متر مي توان هريك از حالت هاي بالا را بررسي نماييم .

گرمكن دريچه گاز :

از يك المنت تشكيل شده كه از يك طرف برق مثبت را از رله دوبل دريافت كرده و از طرف ديگر با دريافت منفي از طرف ECU وظيفه گرم كردن هوزينگ دريچه گاز را به عهده دارد تا در مواقعي كه هواسرد است از برفك زدن و يخ زدگي پولكي دريچه گاز و سر استپر موتور جلو گيري كند تا عملكرد اين اجزاء و روشن شدن موتور دچار مشكل نگردد .

رله هاي فن :

رله قطعه اي است كه به وسيله آن مي توان مدارات الكتريكي مصرف كننده هايي كه نياز به برق با شدت جريان بالا دارند (مانند موتور فن ها) را توسط يك مدار الكتريكي با شدت جريان ضعيف كنترل (قطع يا وصل) نمود. بدين ترتيب ECU يا كنترل يونيت فن دستور قطع و وصل رله ها را مي دهند و درنتيجه آن رله هاي فن مدارات الكتريكي مربوط به فن دور كند يا تند را قطع و وصل مي نمايند . خرابي رله هاي فن باعث عدم عملكرد فن ها در دور كند يا تند شده و يا يكسره كار كردن آنها پس از خاموش كردن خودرو مي شود .

شير برقي مخزن گاز :

از اين شير برقي جهت قطع و وصل جريان خروجي از مخزن گاز استفاده مي شود و تشگيل شده از يك سيم پيچ (بوبين) و يك هسته بوبين و يك فنر و به اين شكل عمل مي كند كه سيم پيچ آن با دريافت برق رله دوبل از يك طرف و دريافت منفي ECU گاز از طرف ديگر با نيروي الكترو مغناطيسي هسته بوبين را حركت داده تا مسير عبور گاز به سمت رگلاتور باز شود و با قطع منفي ECU نيروي فنر هسته بوبين را به سر جاي خود بر مي گرداند و مسير گاز بسته مي شود . در صورت بروز نشتي در مدار فشار قوي گاز يعني از مخزن گاز تا رگلاتور گاز ECU توسط اين شير برقي مسير خروج گاز از مخزن را مي بندد .

شير برقي رگلاتور گاز :

اين شير برقي نيز عملكردي مشابه با شير برقي مخزن گاز دارد و مسير خروج گاز از رگلاتور را به دستور ECU باز و بست مي نمايد . در صورت بروز هر گونه نشتي يا افزايش فشار در مسير فشار ضعيف گاز يعني از رگلاتور گاز تا ريل سوخت گاز ECU توسط اين شير برقي مسير خروج گاز از رگلاتور گاز را مي بندد

شير برقي CVVT:

اين شير برقي به دستور ECU مدارات روغن مربوط به كانال هاي روغن چرخدنده CVVT را باز و بست مي نمايد و بدين ترتيب روغني كه از سمت ايل پمپ ارسال شده است توسط اين شير برقي به سمت كانال هاي روغن مربوط به آوانس و ريتارد چرخدنده CVVT هدايت مي شود .

در صورت خرابي يا كثيفي اين شير برقي چرخدنده CVVT درست عمل نكرده و در نتيجه تايم ميل سوپاپ هوا در دورهاي مختلف موتور تنظيم نمي شود و مشكلاتي مانند بد كار كردن ويا خاموش شدن موتور در دور آرام ، دير روشن شدن موتور و يا صداي غير عادي در هنگام افزايش دور موتور را خواهيم داشت و چراغ چك روشن شده و دستگاه عيب ياب ايراد شير برقي CVVT يا تايم ميل سوپاپ هوا يا تايم چرخدنده تريگر و يا عدم تطبيق سنسور دور موتور و سنسور ميل سوپاپ را نشان مي دهد